Czym są społeczności energetyczne?

Społeczności energetyczne to oddolne inicjatywy tworzone przez obywateli, jednostki samorządu terytorialnego (JST) oraz małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), które decydują się na wspólne wytwarzanie, zarządzanie i dzielenie się energią odnawialną na poziomie lokalnym. Członkowie takich społeczności inwestują lub wykupują udziały we wspólnotowej instalacji energii odnawialnej (OZE). Społeczność energetyczna to podmiot posiadający osobowość prawną, który działa dzięki dobrowolnemu zaangażowaniu swoich członków i jest przez nich zarządzany w sposób demokratyczny.

Zobacz animację o społecznościach energetycznych i ich korzyściach

Lokalne korzyści

Celem społeczności energetycznych jest dostarczanie korzyści społecznych, środowiskowych i ekonomicznych dla lokalnej społeczności. Nadwyżki finansowe są reinwestowane na miejscu, a o sposobie ich wykorzystania decydują sami członkowie.

Niezależność

Oddolne i wspólnotowe projekty OZE realizowane w ramach społeczności energetycznych budują niezależność społeczności lokalnej. Umożliwiają również zaangażowanie osób, które z różnych powodów nie mogą sobie pozwolić na posiadanie własnej mikroinstalacji OZE (np. mieszkańcy budynków wielorodzinnych, osoby w trudnej sytuacji ekonomicznej itp.). 

Tańsza energia

Dzięki dołączeniu do społeczności energetycznej okoliczni mieszkańcy mogą nie tylko przyczynić się do ograniczenia emisji CO₂ zastępując paliwa kopalne czystą, tańszą i demokratycznie kontrolowaną energią odnawialną, ale przede wszystkim obniżyć swoje rachunki za prąd, oraz zatrzymywać wytworzony kapitał na poziomie lokalnym, tworząc miejsca pracy i wspierając lokalny biznes.

Transformacja energetyczna

Jednak rola oddolnych inicjatyw energetycznych jakimi są społeczności energetyczne wykracza poza samo wytwarzanie energii. W szerszym ujęciu i dłuższej perspektywie, zwiększają one świadomość wobec sposobów korzystania z energii i zachęcają do podejmowania bardziej świadomych i zrównoważonych wyborów.

Kluczowe zasady funkcjonowania społeczności energetycznej

  1. Cel nadrzędny: korzyści dla społeczności lokalnej

    Głównym celem społeczności energetycznych jest dostarczanie korzyści dla członków i lokalnej społeczności, w tym korzyści środowiskowych, ekonomicznych i społecznych. Obejmuje to m.in.: obniżanie rachunków za prąd poprzez ułatwienie dostępu do energii odnawialnej i ograniczenie emisji CO₂ dzięki wytwarzaniu czystej energii odnawialnej, wspólne inwestycje w lokalne źródła OZE, działania redukujące zagrożenie ubóstwem energetycznym. Społeczności energetyczne działają na zasadzie non-profit, a nadwyżki finansowe nie trafiają do inwestorów czy dużych korporacji energetycznych, lecz są reinwestowane na poziomie lokalnym np. w rozwój wspólnotowych projektów OZE, poprawę efektywności energetycznej lub inne inicjatywy służące członkom i lokalnej społeczności, takie jak rozbudowa okolicznych ścieżek rowerowych, oświetlenie LED w okolicy przejść dla pieszych i obiektów sportowych, czy budowa placu zabaw. W ten sposób społeczności energetyczne nie tylko wzmacniają lokalną gospodarkę, tworzą miejsca pracy i podnoszą świadomość ekologiczną w zakresie zarządzania energią oraz zrównoważonych wyborów, ale także integrują mieszkańców i przyczyniają się do poprawy jakości życia oraz rozwoju infrastruktury na poziomie lokalnym.

  2. Podmiotowość prawna

    Społeczność energetyczna posiada osobowość prawną, co oznacza, że jest formalnie uznawana jako odrębny podmiot np. spółdzielnia, stowarzyszenie, fundacja lub organizacja non-profit. W ten sposób może funkcjonować jako pełnoprawny uczestnik rynku energii m.in. posiadać infrastrukturę, zawierać umowy, ubiegać się o finansowanie i być uznawana przez władze publiczne. Niezależnie od wybranej formy prawnej, każda społeczność energetyczna funkcjonuje w oparciu o otwarte i dobrowolne członkostwo oraz jest zarządzana w sposób transparentny i demokratyczny przez swoich członków.

  3. Otwarte i dobrowolne członkostwo oraz demokratyczne zarządzanie

    Członkostwo w społeczności energetycznej jest otwarte dla wszystkich podmiotów spełniających podstawowe kryteria tj. tym obywateli, jednostek samorządu terytorialnego, małych i średnich przedsiębiorstw oraz organizacji społecznych, dla których wytwarzanie, dystrybucja lub sprzedaż energii nie stanowi głównego przedmiotu działalności gospodarczej. Członkostwo jest dobrowolne, a rezygnacja jest możliwa w dowolnym momencie. Społeczności energetyczne są zarządzane w sposób transparentny i demokratyczny. Każdy członek ma równy głos w podejmowaniu decyzji, najczęściej zgodnie z regułą „jeden członek – jeden głos”. Takie ukształtowanie struktury zapewnia, że wspólne cele mają pierwszeństwo przed celami i korzyściami indywidualnym jej członków, co odróżnia społeczności energetyczne od tradycyjnych uczestników rynku energii.

  4. Niezależność

    Społeczności energetyczne działają w sposób niezależny i nie mogą być kontrolowane przez duże koncerny czy inwestorów nastawionych na zysk. Dyrektywa RED II wymaga, aby decyzje dotyczące społeczności energetycznej podejmowali jej członkowie w sposób demokratyczny i transparentny. Dzięki temu decydujący głos w ich funkcjonowaniu mają obywatele, samorządy oraz małe i średnie przedsiębiorstwa działające lokalnie. Taka autonomia ma zagwarantować, że działalność społeczności energetycznych nie będzie skupiona na zysku, ale na dostarczaniu korzyści dla swoich członków i społeczności lokalnej np. poprzez obniżenie rachunków za prąd czy dostarczenie taniej i czystej energii odnawialnej.

  5. Oddolny i lokalny charakter

    Oddolny i lokalny charakter społeczności energetycznych oznacza, że inicjatywy te powstają i są skutecznie kontrolowane przez osoby oraz podmioty bezpośrednio związane z danym obszarem - m.in. mieszkańców, jednostki samorządu terytorialnego, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz organizacje społeczne. W praktyce decyzje dotyczące wytwarzania, zarządzania i dystrybucji energii podejmują osoby i podmioty funkcjonujące w okolicy, w której realizowane są projekty OZE. Duże przedsiębiorstwa energetyczne i inwestorzy nastawieni wyłącznie na zysk są wykluczeni z tego procesu. Takie rozwiązanie chroni niezależność społeczności i pozwala skoncentrować się na realizacji jej nadrzędnego celu – dostarczaniu korzyści społecznych, ekonomicznych i środowiskowych członkom oraz całej lokalnej społeczności. Nadwyżki finansowe wygenerowane przez społeczność energetyczną są ponownie inwestowane na poziomie lokalnym, a o tym na co zostaną przeznaczone decydują jej członkowie.

  6. Szeroki zakres działań

    Społeczności energetyczne mają szerokie możliwości działania na lokalnym rynku energii. Mogą wytwarzać energię odnawialną, konsumować ją samodzielnie lub dzielić pomiędzy swoich członków, magazynować, a nadwyżki sprzedawać na podmiotom trzecim. Co więcej, mogą one świadczyć różnego rodzaju usługi energetyczne np. w zakresie poprawy efektywności energetycznej, elastyczności czy bilansowania lokalnych sieci elektroenergetycznych. Wszystkie te działania są realizowane z myślą o korzyściach dla członków i społeczności lokalnej, a nie dla zysku.

Q&A - Społeczności energetyczne

Dlaczego warto?

Podstawowym celem społeczności energetycznej jest tworzenie wartości dla okolicznych mieszkańców i regionu. To coś więcej niż wspólne korzystanie z odnawialnych źródeł energii. Społeczności energetyczne są elementem szerszej transformacji systemu energetycznego w kierunku modelu zdecentralizowanego, zarządzanego lokalnie, odpornego na kryzysy i wahania cen, a przede wszystkim opartego na aktywnym udziale obywateli.

Transformacja energetyczna to nie tylko odpowiedź na kryzys klimatyczny, ale także sposób na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Społeczności energetyczne pozwalają obywatelom, samorządom i lokalnym firmom chronić się przed wahaniami cen na globalnych rynkach energii, zapewniając dostęp do stabilnej i przystępnej cenowo energii odnawialnej. To praktyczne rozwiązanie, które daje realny wpływ na kształtowanie systemu energetycznego który jest odporny na kryzysy i bardziej sprawiedliwy.

Czym są dyrektywy RED II i IEMD i jak wspierają rozwój społeczności energetycznych?

Społeczności energetyczne zostały uregulowane w przepisach prawa wspólnotowego Unii Europejskiej. Kluczowe akty prawne to:

1. Dyrektywa (UE) 2018/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (tzw. RED II)

·        Link do tekstu dyrektywy http://data.europa.eu/eli/dir/2018/2001/2024-07-16

·        Artykuł 2(16) – definiuje pojęcie Renewable Energy Community (REC), czyli społeczności energetycznej działającej w zakresie energii odnawialnej.

·        Artykuł 22 – określa prawa, obowiązki i ramy umożliwiające funkcjonowanie REC.

2. Dyrektywa (UE) 2019/944 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej (tzw. IEMD)

·        Link do tekstu dyrektywy: http://data.europa.eu/eli/dir/2019/944/oj

·        Artykuł 2(11) – definiuje Citizen Energy Community (CEC), czyli obywatelską społeczność energetyczną.

·        Artykuły 16–17 – określają prawa, obowiązki oraz zasady uczestnictwa w rynku energii.

Celem dyrektyw RED II i IEMD jest stworzenie ram prawnych umożliwiających ich tworzenie i funkcjonowanie zgodnie z celami określonymi w prawie wspólnotowym. Same dyrektywy nie mają bezpośredniego zastosowania w państwach członkowskich – konieczna jest ich transpozycja do prawa krajowego. Zatem to od sposobu, w jaki Polska przełoży przepisy dyrektywy REDII oraz IEMD na własne regulacje, zależy jak w praktyce będą funkcjonowały społeczności energetyczne w naszym kraju.

Skuteczne wsparcie wymaga systemowego podejścia – stworzenia jasnych ram regulacyjnych, uproszczonych procedur administracyjnych oraz mechanizmów wsparcia (tzw. enabling framework), które zapewnią sprawiedliwe i konkurencyjne warunki działania. To szczególnie ważne, ponieważ rynek energii jest silnie regulowany i zdominowany przez duże koncerny energetyczne, dysponujące znacznymi budżetami, profesjonalna kadrą i wiedzą techniczną.

Do tej pory znaczna część państw członkowskich nie wdrożyła w pełni przepisów dyrektyw REDII i IEMD, co poważnie utrudnia rozwój społeczności energetycznych. Powoduje to utrzymanie barier systemowych, takich jak: niejasne definicje, luki prawne, skomplikowane procedury administracyjne wydłużające czas rejestracji, czy problemy z przyłączeniem do sieci elektroenergetycznej.

Gdy społeczności energetyczne napotykają bariery systemowe, mogą sięgać po narzędzia prawne, aby egzekwować swoje prawa i usuwać przeszkody systemowe, np. zaskarżyć decyzje odmawiającą rejestracji. Takie działania nie tylko pomagają w konkretnych przypadkach, ale mogą również przyciągać uwagę opinii publicznej, inicjować debatę polityczną i przyspieszać proces legislacyjny.

Dlaczego społeczności energetyczne potrzebują wsparcia?

Społeczności energetyczne powstają oddolnie – tworzą je obywatele, jednostki samorządowe czy małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). W odróżnieniu od dużych koncernów energetycznych nie dysponują one rozbudowaną infrastrukturą techniczną, zapleczem eksperckim ani znacznymi zasobami finansowymi. Działają dzięki zaangażowaniu mieszkańców, lokalnym partnerstwom i ograniczonym budżetom, funkcjonując jednocześnie na silnie regulowanym rynku zdominowanym przez duże korporacje posiadające kapitał, doświadczenie i przewagę rynkową.

Aby zapewnić społecznościom energetycznym równe szanse względem dużych korporacji, dyrektywy RED II i IEMD nakładają na państwa członkowskie obowiązek stworzenia odpowiednich ram wsparcia:

-        art. 22 ust. 4 RED II – zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia „ramy pozwalające na promowanie i ułatwianie rozwoju społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej” (ang. enabling framework), które obejmują m.in. usuwanie nieuzasadnionych barier prawnych i administracyjnych, wprowadzenie proporcjonalnych i przejrzystych procedur, zapewnienie współpracy z operatorami systemów dystrybucyjnych oraz mechanizmów wsparcia finansowego;

-        art. 16 ust. 1 IEMD – zakazuje dyskryminacji wobec społeczności energetycznych i zobowiązuje państwa członkowskie do ułatwiania im udziału w rynku energii.

Celem tych przepisów jest wzmocnienie oddolnych inicjatyw oraz wyrównanie szans społeczności energetycznych w konkurencji z dużymi korporacjami.

Niestety wiele państw członkowskich, w tym Polska, wciąż nie wdrożyło w pełni przepisów RED II i IEMD, albo zrobiło to w sposób niekompletny lub nieefektywny. Brak skutecznych regulacji prawnych na poziomie krajowym utrudnia lub uniemożliwia tworzenie i rozwój społeczności energetycznych, przez co nie mogą one w pełni wykorzystać swojego potencjału. Sięgnięcie po narzędzia prawne daje szansę na usuniecie barier systemowych oraz wprowadzenie odpowiednich mechanizmów wsparcia dla powstawania i funkcjonowania społeczności energetycznych.

Czym społeczność energetyczna różni się od działających grupowo prosumentów energii odnawialnej?

Dyrektywa RED II wprowadza pojęcie prosumentów energii odnawialnej – zarówno indywidualnych (art. 2 ust. 14 REDII), jak i działających wspólnie (art. 2 ust. 15 REDII). Wspólnie działający prosumenci energii odnawialnej (tzw. prosument zbiorowy) to grupa osób lub podmiotów, np. mieszkańcy jednego budynku wielolokalowego, którzy wspólnie produkują, zużywają, magazynują lub sprzedają energię z lokalnej instalacji takiej jak panele fotowoltaiczne na dachu (art. 2 ust. 15 oraz art. 21 REDII).

Ich głównym celem jest wspólne wykorzystanie energii i obniżenie rachunków za prąd. Jest to forma aktywnego udziału w rynku energii, ale bez konieczności tworzenia formalnej struktury prawnej i bez szerszej misji społecznej.

W odróżnieniu od społeczności energetycznych, wspólnie działający prosumenci nie tworzą demokratycznej zarządzanej wspólnoty nastawionej na długofalowe korzyści środowiskowe, ekonomiczne i społeczne. Ich działania koncentrują się przede wszystkim na efektywnym wykorzystaniu własnej energii i oszczędnościach finansowych. W praktyce oznacza to, że społeczność energetyczna ma szerszy zakres działań i większy wpływ na lokalny rynek energii niż grupa zbiorowych prosumentów, których aktywność ogranicza się do wspólnego wykorzystania energii i oszczędności rachunkowych.

Dlaczego społeczności energetyczne powinny korzystać z narzędzi prawnych (do dochodzenia swoich praw)?

Aby skutecznie egzekwować swoje prawa wynikające z dyrektyw, społeczności energetyczne mogą podejmować działania prawne. Uzyskanie decyzji administracyjnej lub wyroku w indywidualnej sprawie może stanowić punkt wyjścia do dalszych działań o charakterze strategicznym, a w dłuższej perspektywie do zmian systemowych. Strategiczne podejście do działań prawnych (ang. strategic litigation) może nie tylko inicjować dyskusję publiczną oraz budować poparcie dla zmian regulacyjnych. Strategiczne interwencje prawne mogą także przyczynić się do pociągnięcia państw członkowskich do odpowiedzialności w przypadku niewdrożenia przepisów UE lub naruszenia praw społeczności energetycznych.

Skuteczne wykorzystanie narzędzi prawnych wymaga przemyślanej i zaplanowanej strategii działania. Społeczności energetyczne muszą mieć świadomość przysługujących im praw oraz rozumieć dostępne instrumenty prawne i możliwości związane z ich praktycznym wykorzystaniem. Chcąc osiągnąć zmiany systemowe, działania sądowe powinny być łączone z inicjatywami rzeczniczymi i kampaniami, które zwiększają świadomość społeczną i wzmocnią presję na decydentach, aby przeprowadzili reformy regulacyjne.

Z jakich narzędzi prawnych mogą skorzystać społeczności energetyczne?

Społeczności energetyczne mogą korzystać ze środków prawnych, aby chronić swoje prawa i interesy w przypadku niewłaściwego wdrożenia lub stosowania dyrektyw UE. Na poziomie krajowym możliwe jest zainicjowanie m.in.:

-        Postępowania przed sądami krajowymi, które odpowiadają za zapewnienie zgodnego z prawem UE stosowania i egzekwowania przepisów prawa krajowego.

-        Wykorzystanie środków pozasądowych, takich jak składanie skarg do organów administracji państwowej, krajowych organów regulacyjnych (np. Urzędu Regulacji Energetyki) lub Rzecznika Praw Obywateslkich w celu zgłoszenia uchybień w regulacjach lub praktykach administracyjnych.

Na poziomie Unii Europejskiej społeczności energetyczne mogą podejmować działania w formie:

-        Skarg do Komisji Europejskiej - w przypadku podejrzenia naruszenia prawa UE przez państwo członkowskie społeczność energetyczna może złożyć skargę do Komisji. Jeśli zostanie ona uznana za zasadną, Komisja może wszcząć procedurę naruszeniową (ang. infringement procedure), czyli formalne postępowanie wobec państwa. Skarga, zwłaszcza złożona strategicznie, może wywrzeć istotną presję na rząd i doprowadzić do zmian w krajowych przepisach dotyczących społeczności energetycznych.

-        Petycji do Parlamentu Europejskiego - umożliwiające zgłaszanie przypadków naruszeń praw wynikających z niewłaściwego wdrożenia dyrektyw UE.

Korzystanie z tych środków pozwala społecznościom energetycznym egzekwować swoje prawa, a także przyczyniać się do zmian systemowych i bardziej sprawiedliwego rynku energii.

Podstawa prawna funkcjonowania społeczności energetycznych

Społeczności energetyczne mają swoje źródło w przepisach prawa wspólnotowego Unii Europejskiej. Kluczowe akty prawne to:

1.     Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (tzw. REDII) w art. 2 pkt 16 definiuje pojęcie „społeczności energetycznej działającej w zakresie energii odnawialnej” (ang. renewable energy community, REC). Jej celem jest dostarczanie korzyści środowiskowych, ekonomicznych i społecznych na rzecz członków oraz lokalnej społeczności – a nie maksymalizacja zysków finansowych. REC opierają się na dobrowolnym i otwartym członkostwie, lokalnej kontroli oraz działalności skupionej na projektach związanych z odnawialnymi źródłami energii.

2.     Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (tzw. IEMD) w art. 2 pkt 11 definiuje pojęcie „obywatelskiej społeczności energetycznej” (ang. citizen energy community, CEC). Głównym celem CEC jest dostarczanie korzyści środowiskowych, ekonomicznych i społecznych na rzecz członków lub lokalnej społeczności, a nie maksymalizacja zysków finansowych. CEC charakteryzuje dobrowolne i otwarte członkostwo, demokratyczne zarządzanie oraz działalność skoncentrowaną na lokalnych projektach energetycznych, w tym wytwarzaniu, konsumowaniu, dzieleniu i sprzedaży energii.

Na poziomie krajowym prawne funkcjonowania społeczności energetycznych regulują przede wszystkim dwie ustawy:

·        Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, która w 2016 roku wprowadziła regulacje dotyczące spółdzielni energetycznych oraz klastrów energii, oraz

·        Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, która od 2023 r. zawiera przepisy dotyczące obywatelskiej społeczności energetycznej (OSE),

Pomimo że Polska formalnie wdrożyła przepisy dyrektyw RED II (2018/2001) oraz IEMD (2019/944), wprowadzając do prawa krajowego definicje i podstawy działania społeczności energetycznych, trudno uznać ten proces za skuteczny. Implementacja unijnych dyrektyw w zakresie społeczności energetycznych (REC i CEC) ma charakter niepełny co skutecznie uniemożliwi ich rozwój.

W praktyce obywatelskie społeczności energetyczne (OSE) niemal nie funkcjonują – do tej pory powstała zaledwie jedna. To pokazuje, że mimo formalnego wdrożenia unijnych przepisów, obowiązujące ramy prawne nie sprzyjają tworzeniu i działaniu takich inicjatyw, ograniczając potencjał lokalnych społeczności do wspólnego inwestowania w odnawialne źródła energii.

Krajowe i unijne narzędzia prawne wspierające społeczności energetyczne

Sądy i instytucje krajowe odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu stosowania prawa UE. Krajowe organy najlepiej rozumieją krajowy system prawny i administracyjny oraz lokalny kontekst polityczny i gospodarczy, co pozwala im skutecznie usuwać bariery utrudniające funkcjonowanie społeczności energetycznych. Działania podejmowane na poziomie krajowym mogą przynieść szybsze i bardziej bezpośrednie efekty niż długotrwałe procedury przed organami UE. Interwencje krajowe pozwalają uwzględnić specyfikę krajową, natomiast działania na poziomie UE są niezbędne do rozwiązania problemów systemowych obejmujących wiele państw członkowskich oraz zapewnienia jednolitej wykładni prawa UE.

Strategiczne podejście do wykorzystania narzędzi prawnych jest kluczowe dla skuteczności egzekwowania praw społeczności energetycznych. Dlatego skuteczna strategia interwencji prawnej powinna łączyć działania krajowe z możliwością eskalacji do poziomu UE. Rozpoczęcie działań na poziomie krajowym pozwala zebrać mocną podstawę faktyczną i prawną, wykazać brak zgodności z przepisami UE oraz wzmocnić argumentację na potrzeby dalszych etapów postępowania. Co więcej, w wielu przypadkach zasada subsydiarności prawa UE, wymaga wyczerpania krajowych środków prawnych przed skierowaniem sprawy do instytucji UE.

Transpozycja dyrektyw UE

Dyrektywy unijne nie stają się automatycznie prawem krajowym. Każde państwo członkowskie musi je „transponować” – czyli dostosować ich przepisy do własnego systemu prawnego i administracyjnego w określonym terminie. Dyrektywy UE celowo wyznaczają jedynie wspólne cele, pozostawiając państwom swobodę wyboru sposobu ich realizacji. Samo „kopiowanie” tekstu unijnej dyrektywy do prawa krajowego prowadzi do luk prawnych, niejasności i problemów z egzekwowaniem nowych przepisów. Każde państwo ma inną strukturę prawną i administracyjną, dlatego skuteczna transpozycja wymaga uwzględnienia lokalnych warunków i specyfiki.

Funkcjonowanie społeczności energetycznych w Polsce zależy od tego, jak nasze władze transponuąj przepisy dyrektyw RED II i IEMD do krajowego prawa. Konieczne jest podejście systemowe i kompleksowe, co oznacza, że przepisy muszą uwzględniać wszystkie aspekty funkcjonowania społeczności energetycznych tj. od statusu prawnego i członkostwa, przez zasady tworzenia i funkcjonowania po przepisy określające możliwość wytwarzania, dzielenia się i sprzedaży energii ze wspólnotowej instalacji OZE. Tylko kompleksowe ujęcie tych regulacji zapewni stabilne warunki rozwoju  społeczności energetycznych i realizację celów dyrektywy REDII i IEMD.