Jest szansa na tańszy prąd dla ludzi w Polsce! Na czym polega fenomen spółdzielni energetycznych?

Spółdzielnie energetyczne to rozwiązanie, które umożliwi mieszkańcom miast zostanie współwłaścicielami instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE), a co za tym idzie, korzystanie z tańszej energii na co dzień.

Ubóstwo energetyczne

Na ten moment mieszkańcy budynków wielorodzinnych, zagrożeni ubóstwem energetycznym, pozostają poza systemem wsparcia. Mrożenie cen energii to jedynie wyjście tymczasowe. Skutecznym i długofalowym rozwiązaniem są spółdzielnie energetyczne, a rząd powinien wspierać ich rozwój również na terenie miast, gdzie dostęp do energetyki obywatelskiej jest ograniczony.

Spółdzielnie energetyczne w miastach

Obowiązujące przepisy blokują tworzenie spółdzielni energetycznych w miastach. Może się to jednak zmienić. W lutym Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) opublikowało projekt nowelizacji ustawy UD162, która znosi ograniczenia geograficzne i pozwala na ich zakładanie także w gminach miejskich. To długo oczekiwana i bardzo ważna zmiana, która może przyspieszyć rozwój obywatelskiej energetyki zbiorowej w polskich miastach.

W Polsce ponad 22 mln osób mieszka w miastach, głównie w budynkach wielolokalowych. Obecne przepisy nie dają im alternatywy dla drożejących tradycyjnych źródeł energii. Spółdzielnie energetyczne to rozwiązanie, które bezpośrednio zapewnia tańszą energię na co dzień.

Rosnące koszty energii

Warto przy tym pamiętać, że wydatki na energię elektryczną i ciepło to druga największa pozycja w budżetach polskich gospodarstw domowych, a jej rosnące koszty dotykają wszystkich – bez względu na miejsce zamieszkania! Jeśli rząd nie zacznie działać, rachunki te będą jeszcze wyższe! Dlatego tak ważna jest współpraca Ministerstw nad odblokowaniem rozwoju spółdzielni energetycznych w miastach. Szczególną rolę mają tutaj do odegrania Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Inwestycje w lokalne inicjatywy

Spółdzielnie energetyczne to nie tylko tańsza energia. Finansowe nadwyżki mogą być reinwestowane lokalnie, a członkowie spółdzielni wspólnie decydują, na co je przeznaczyć – od remontów dróg po budowę szkół.

Rozwiązania

Chcąc zapewnić szybki rozwój społeczności energetycznych w Polsce, konieczne jest pełne wdrożenie dyrektywy 2018/2001 (REDII) oraz dyrektywy 2019/944 (IEMD). W szczególności:

• Opracowanie kompleksowej strategii rozwoju społeczności energetycznych w Polsce. Strategia powinna zostać stworzona na podstawie oceny potencjału i barier systemowych. Jest to kluczowy krok do stworzenia przyjaznych uwarunkowań administracyjno-prawnych oraz skutecznych mechanizmów wsparcia.
• Uporządkowanie i uproszczenie istniejących regulacji prawnych dotyczących energetyki obywatelskiej oraz społeczności energetycznych. Jasne i elastyczne przepisy ułatwią tworzenie społeczności energetycznych, w szczególności zmiany powinny objąć:
• Umożliwienie spółdzielniom energetycznym sprzedaży lub przekazywania nadwyżki wyprodukowanej energii innym podmiotom.
• Utrzymanie wymogu, by instalacje OZE pokrywały co najmniej 40% rocznych potrzeb spółdzielni i jej członków.
• Zmianę przepisów Prawa zamówień publicznych (PZP) w zakresie wyłączenia obowiązku stosowania przepisów PZP przy zakupie energii z OZE przez jednostki samorządu terytorialnego. Umożliwi to udział jednostek samorządu terytorialnego w społecznościach energetycznych.
• Skrócenie i uproszczenie procedur administracyjnych oraz ujednolicenie standardów współpracy społeczności energetycznych z operatorami systemów dystrybucyjnych (OSD).
• Zapewnienie skutecznych mechanizmów wsparcia finansowego. Spółdzielnie energetyczne powinny zostać uwzględnione w Społecznym Planie Klimatycznym, stanowiącym podstawę wydatkowania Społecznego Funduszu Klimatycznego.
• Wprowadzenie dedykowanych mechanizmów wsparcia dla projektów pilotażowych oraz stworzenie sieci wymiany wiedzy i najlepszych praktyk, wspierających rozwój energetyki obywatelskiej na poziomie gminnym (ang. „one-stop-shop”).