Pierwsze warsztaty na temat dostępu do sądów za nami

Bariery i wyzwania związane z dostępem do wymiaru sprawiedliwości w sprawach środowiskowych były tematem warsztatów, zorganizowanych przez ClientEarth w ostatnim tygodniu stycznia w Biurze RPO. Było to pierwsze szkolenie w ramach projektu „Prawo na rzecz zielonej Europy”.

“Kwestia zapewnienia obywatelom dostępu do sądów była przez lata najbardziej niedocenianą częścią Konwencji z Aarhus”, ocenił dr Jerzy Jendrośka, członek Komitetu do Spraw Przestrzegania Konwencji z Aarhus, podczas pierwszej cześci spotkania, poświęconej międzynarodowym standardom w obszarze dostępu do sądów w sprawach środowiskowych. Stwierdził, że aktualnie jest to jedno z głównych wyzwań stojących przed wszystkimi państwami członkowskimi Unii Europejskiej.

Nieco bardziej optymistycznie wybrzmiał głos dr Hanny Machińskiej, zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich. W jej ocenie Konwencja z Aarhus stała się częścią prawa Unii Europejskiej dzięki orzeczeniom TSUE, dotyczącym stosowania przepisów Konwencji. Zastępczyni RPO podkreśliła, iż Konwencja z Aaarhus poprzez orzecznictwo TSUE ma wpływ na prawo krajowe.

Paneliści w drugiej części skupili się głównie na wskazaniu barier w dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach środowiskowych. Radca prawny Agnieszka Warso-Buchanan przedstawiła bariery w dostępie do sądów na podstawie ograniczonej możliwości zaskarżania aktów prawnych regulujących kwestie jakości powietrza w państwach Grupy Wyszehradzkiej oraz w Bułgarii i Rumunii.

Adwokat Bolesław Matuszewski wskazał na cztery główne grupy barier w dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach środowiskowych, z którymi spotykają się organizacje ekologiczne w Polsce. Podał przykłady sytuacji, w których polskie prawo w ogóle nie przewiduje postępowania administracyjnego, oraz zwrócił uwagę na postępowania administracyjne, które są prowadzone, ale według organów je prowadzących nie dotyczą sprawy środowiskowej. Wskazał również na trudności w spełnieniu przesłanek udziału w postępowaniu oraz przepisy szczególne wyłączające udział organizacji w postępowaniu.

Adwokat Artur Zalewski zamknął drugi panel omawiając zagadnienie interesu prawnego, który stanowi barierę w dostępie do wymiaru sprawiedliwość w sprawach środowiskowych w Polsce. Poruszył także kwestie interesu prawnego obywatela w kontekście działań dotyczących klimatu, odwołując się do holenderskiego przykładu pozwu wniesionego przez organizację pozarządową Urgenda oraz 886 indywidualnych obywateli w celu zobowiązania państwa do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Podsumował, iż poprzez dostęp do wymiaru sprawiedliwości kształtujemy prawo do czystego środowiska.

Spotkanie zapoczątkowało cykl ośmiu sesji szkoleniowych dotyczących dostępu do sądów w sprawach związanych z ochroną środowiska. Wszystkich zainteresowanych informacjami o projekcie lub przyszłych edycjach szkoleń zapraszamy do kontaktu z Małgorzatą Kwiędacz-Palosz z Fundacji ClientEarth. Adres: mkwiedacz@clientearth.org.

Prezentacje z warsztatów 29.01.2019 r. dostępne są tutaj.